PRİM GÜNÜNÜ TAMAMLAYAN İŞÇİ KENDİ İSTEĞİ İLE İŞİ BIRAKIRSA TAZMİNAT ALABİLİR Mİ?

 

İş hukuku, çalışanların haklarını koruma altına alan ve çok çeşitli durumlar için özel düzenlemeler sunan bir hukuk dalıdır. Bu bağlamda özellikle İş Kanunu'nda yer alan çıkış tazminatı (ihbar ve kıdem tazminatı) ile ilgili konular çalışanların sıklıkla merak ettikleri konular arasındadır. "Prim gününü tamamlayan işçi kendi isteği ile işi bırakırsa tazminat alabilir mi?" sorusu da önemli bir tartışma başlığıdır. Bu yazıda, bu konuda detaylı bilgiler sunarak işçi ve işveren açısından durumu inceleyeceğiz.

 

Prim Günü Nedir ve Emeklilik Şartları ile İlgisi Nedir?

 

Prim günü, sigortalı çalışanların sosyal güvenlik sistemine dâhil oldukları süre boyunca sigortalarına ödenen toplam gün sayısıdır. Sosyal güvenlik mevzuatına göre, çalışanlar belli bir yaşa ulaşmaları ve yeterli prim gününü doldurmaları durumunda emeklilik hakkı kazanırlar.

 

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) düzenlemelerine göre, emeklilik için gereken Şartlar genelde şu üç kıstas üzerinden belirlenir:

 

Prim Günü Sayısı:

Belirli bir gün sayısı kadar prim yatmış olmalıdır. Bu sayı sigortalılık başlangıç tarihine ve cinsiyete göre değişebilmektedir.

 

Sigortalılık Süresi:

Sigortalı olarak çalışılan toplam yıl süresi de dikkate alınır.

 

Yaş Şartı:

Emeklilik yaşı, yine sigortalılık başlangıç tarihine göre belirlenir.

 

Ancak bu kriterler doğrultusunda yeterli prim gününü tamamlamış olan işçiler, emeklilik şartlarını karşılamak kaydıyla işten kendi isteğiyle ayrılsalar bile belirli durumlarda tazminat hakkı kazanabilirler.

 

 

Kendi İsteğiyle İşten Ayrılanlar Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?

 

Normal şartlarda işçi, kendi isteğiyle (istifa ederek) işten ayrıldığında kıdem tazminatı hakkını kaybeder. Ancak, bu durumun çeşitli istisnaları vardır. 1475 Sayılı Eski İş Kanunu’nun halen yürürlükte olan 14. maddesi, bu konuda önemli bir istisnaya yer vermiştir:

 

İşçi, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) aldığı yazı ile emeklilik için gerekli prim gününü doldurduğunu ve sigortalılık süresini tamamladığını belgeleyerek işverene bildirdiği takdirde, kıdem tazminatı hakkını elde eder.

 

Bu maddeye göre şu şartları yerine getiren bir çalışan, kendi isteğiyle işten ayrılsa bile kıdem tazminatını alabilir:

 

Prim Gününü Tamamlama:

Emeklilik şartlarından biri olan prim gününü doldurmuş olmalıdır.

 

Sigortalılık Süresi:

SGK tarafından belirlenen sigortalılık süre kriterini karşılamalıdır.

 

SGK’dan Yazı Almak:

Emeklilik şartlarının tamamlandığına dair SGK’dan resmi bir yazı alınmalıdır.

 

İşverene Bildirim:

Alınan SGK yazısı işverene sunulmalı ve işten ayrılma talebi resmi olarak iletilmelidir.

 

PRİM GÜNÜNÜ TAMAMLAYAN İŞÇİLERİN TAZMİNAT ALMA ŞARTLARI

 

08.09.1999 tarihinden önce ilk sigortalılığı bulunan çalışanlar için 15 yıl sigortalılık şartı ve 3600

Prim gün sigortalık süresi olmak,

 

08.09.1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihleri arasında ilk sigortalılığı olan çalışanlar için, sigortalılık

Süresi göz önünde bulundurulmaksızın 7000 prim ödeme gün sayısı veya “4500 prim günü ve

25 yıl sigortalılık süresi olmak,

 

30.04.2008 tarihi ile 31.12.2008 tarihleri arasında ilk sigortalılığı olan çalışanlar için 4600 prim

Gün sigortalılık süresi olmak,

 

01.01.2009 tarihi ile 31.12.2015 tarihleri arasında ilk sigortalılığı olan çalışanlar için 4600-5300

Prim gün sigortalılık süresi olmak,

 

01.01.2016 tarihinden sonra ilk sigortalılığı bulunan çalışanlar için 5400 prim gün sigortalılık

Süresi olmak,

 

Şartları sağlandığında “SGK’dan kıdem tazminatına esas yazı” alınarak kıdem tazminatı alınabilmektedir.

 

Kıdem Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?

 

Kıdem tazminatı, çalışanın iş yerinde geçirdiği toplam süreye göre hesaplanır. Her bir tam çalışma yılı için, işçiye 30 günlük brüt ücret tutarında tazminat ödenir.